مطابق الزامات استاندارد ملی ۱-۶۳۰۳ و دستورالعمل‌های جاری در سازمان ملی استاندارد ایران، گواهی ایمنی و کیفیت صادره توسط شرکت‌های بازرسی فنی تایید صلاحیت شده و تاییدیه‌های صادره یک سال اعتبار دارد. آسانسورهای در حال بهره‌برداری، بایستی تحت سرویس و نگهداری مستمر (ماهیانه) و همچنین بازرسی ادواری آسانسور (سالیانه) قرار گرفته و گواهینامه دریافت کنند.
آسانسور مثل هر دستگاهی نیاز به رعایت استانداردهای خاص خود دارد. از سال ۱۳۸۲ استاندارد آسانسور اجباری اعلام شد. پس از این تاریخ، به‌کارگیری از آسانسورها فقط با داشتن تائیدیه استاندارد آسانسور مجاز است. سازمان ملی استاندارد با شهرداری‌های استان‌ها همکاری کرده‌اند تا پایان‌کار ساختمان‌ها تنها با صدور تائیدیه ایمنی آسانسور ساختمان‌ها توسط «اداره کل استاندارد کشور» مجاز باشد.
مدیران و مالکان آپارتمان‌ها به استناد مبحث ۲۲-۲- ۶ مقررات ملّی ساختمان موظف‌اند، ضمن عقد قرارداد سرویس و نگهداری ماهانه با شرکت‌های نصاب در مورد بهره‌گیری از خدمات شرکت‌های بازرسی واجد صلاحیت از سازمان ملی استاندارد ایران برای انجام بازرسی ادواری (سالانه) و اخذ تاییدیه ایمنی و عملکرد اقدام کنند. گواهینامه‌ها و تاییدیه‌های ایمنی و عملکرد صادرشده از سوی سازمان ملی استاندارد، به شرط انجام سرویس‌های ماهانه ازجانب نصابان مجاز، دارای اعتبار یکساله‌اند و بعد از یکسال، نیاز به بازرسی مجدد و اخذ تائیدیه‌های سرویس‌های ماهانه ازجانب نصابان و سرویس‌دهندگان مجاز است.
الزام بازرسی ادواری
بازرسی ادواری آسانسور اجباری شد. این خبر مربوط به ۸ سال پیش هست. همین چند ماه پیش هم مجدداً مدیر کل استاندارد استان تهران هم در گفتگوی تلفنی با صدا و سیما اعلام کردن که بازرسی ادواری آسانسور از ابتدای امسال (سال ۱۳۹۹ شمسی) اجباری شده.
همه می‌دونیم قانونی که ضمانت اجرایی نداشته باشه اجرا نخواهد شد. حتی اگه توی بوق و کرنا کنیم که ما گفتیم اجباریه ها. حتی اگه قانونش رو تصویب کنیم. حتی اگه طرح بازرسی ادواری رایگان برای آسانسور بذاریم. حتی اگه هر چند ماه یکبار به اقتضای شرایط، فشارهای وارده و حتی رفع مسئولیت و سلب تکلیف از خودمون هی اتمام حجت کنیم که اجباریه.
ضمانت اجرایی چیه دیگه؟
از سال‌ها پیش قانونی تصویب شد اگه یه ساختمون جدید ساخته بشه، تا زمانی که گواهی بازرسی اولیه آسانسور توسط سازمان استاندارد صادر نشه مالک یا پیمانکار اون ساختمون نمیتونه پایان‌کار بگیره. طبعاً نمیتونه اون ملک رو بفروشه چون پایان کار شهرداری نداره. و طبیعتاً تمام تلاشش رو خواهد کرد که با به کار بستن روش‌های قانونی و نیمه قانونی و حتی غیرقانونی (خدای نکرده) هر جوری شده گواهینامه اولیه بازرسی آسانسور رو از طریق سازمان استاندارد بگیره. شرح این مراحل رو تحت عنوان بازرسی آسانسور می‌تونین بخونین. و این یعنی ضمانت اجرایی. قانون بازرسی اولیه آسانسور ساختمون‌های جدید‌الاحداث ضمانت اجرایی داره چون دست اندرکاران به طرق مختلف ملزم به اجرای اون شدند.
خیلی شنیدیم که مسئولین گفتن بازرسی ادواری آسانسور و دریافت گواهینامه استاندارد ادواری آسانسور اجباری هست. اگه مدیر ساختمون خصوصی یا دولتی در این مورد اقدامی نکنه، در صورت وقوع حادثه خودش مقصر خواهد بود. شرکت بیمه هم منتظره که یه نقصی توی پرونده اون حادثه پیدا کنه و اونو تبدیل به پیراهن عثمانی کنه که بیا و ببین. نهایتاً راحت هم از زیر پرداخت خسارت شونه خالی می‌کنه.
آقای استاندارد، آقای شهرداری، آقای نظام مهندسی، آقای مسئول، بارها فرمودین بازرسی ادواری آسانسور اجباری هست ما هم قبول کردیم. منتها اگه کسی آسانسورش رو بازرسی نکرد مثلاً شما میخوای چیکارش کنی؟ امکان پلمپ آسانسور سازمان‌های و ادارات دولتی هست، اما ساختمون‌های خصوصی چی؟ همه اینها یعنی این قانون ضمانت اجرای نداره. قانونی که ضمانت اجرایی نداشته باشه میشه همون ماده غذایی که از خشک کردن ماست چکیده و محلی بدست میاد، یعنی همون کشک به اصطلاح عامیانه.
چرا آسانسور بازرسی ادواری لازم داره؟!
آسانسور تجهیز پرکاربردی توی ساختمون هست. به عنوان یه ماشین مکانیکی نیاز هست که تمامی تجهیزات ایمنی اون تحت بازرسی و کنترل قرار بگیره. صحت عملکرد هرکدوم از این مدارات، در ایمنی نهایی آسانسور تاثیر زیادی داره.
هر آسانسور بایستی تحت سرویس و نگهداری ماهیانه یه شرکت مجوزدار و معتبر باشه. این قرارداد سرویس و نگهداری ماهیانه، هرگز نافی بازرسی ادواری آسانسور نیست. یعنی صرف بازدید ماهیانه آسانسور توسط سرویسکار آسانسور، نیاز به بازرسی ادواری آسانسور رو به دو دلیل از بین نمی‌بره:
- تست‌هایی که بازرس هر سال یک بار انجام میده، توسط مسئول سرویس و نگهداری آسانسور به هیچ وجه انجام نمیشه.
- شرکت سرویس و نگهداری صرفاً مجاز به نصب و نگهداری و احیاناً تعمیرات آسانسور هست و مجوزی دال بر بازرسی دستگاه آسانسور طبق استاندارد ۶۳۰۳ نداره.
