به طور کلی آسانسور هیدرولیک به نوعی از بالابر گفته میشه.که برای انجام عمل بالابری از پمپاژ یه سیالی داخل یه تونل یا سیلندر یا چیز مشابهی استفاده میشه. حالا این سیال میتونه آب باشه، میتونه بخار آب باشه و میتونه اخیراً روغن هیدرولیک باشه. در هر صورت اصول عملکرد همشون کم و بیش یکسانه.
الزام بازرسی آسانسورهای هیدرولیک
اخیراً بخشنامه سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران در خصوص اعلام تاریخ.اجرای استاندارد ملی ۲-۶۳۰۳ آسانسورهای هیدرولیک منتشر شده، به این بهانه قصد داریم آسانسور هیدرولیک رو بهتر بشناسیم، مزایا و معایبش رو در مقایسه با آسانسور کششی بدونیم،.با دلایل انتخاب هر کدوم به تفصیل آشنا بشیم و نهایتاً به چگونگی عملکرد آسانسور هیدرولیک بپردازیم.
زمان نگارش این مطلب اوایل آبان ماه ۹۹ هست. این بخشنامه ۱-۲ هفته پیش منتشر شد. گویا طی دویست و بیست و سومین اجلاس کمیته ملی استاندارد مکانیک و خودرو، قراره که بازرسی آسانسور هیدرولیک نصب.شده در کلیه ساختمان‌ها از مورخ ۱۴۰۰/۰۲/۰۱ اجباری بشه.
خوبه بدونیم که استاندارد ISIRI 6303-2 تحت عنوان مقررات ایمنی ساختار و نصب آسانسورهای هیدرولیکی در سال ۱۳۸۴ به تصویب رسیده..اما اجرایی نشده بود که الان شد. از سال ۸۴ تا ۹۹ یعنی قریب به ۱۵ سال (باورتون میشه؟؟!!!) پس از تصویب استاندارد مربوطه، اجراش الزامی نبود.
در طی این مدت برخی! شرکت‌های بازرسی در مواجهه با ساختمون‌هایی که آسانسور هیدرولیک داخل‌شون کار شده بود.پس از اظهار اندکی فضل که “با این ابعاد چاهک کششی هم می‌تونستی کار کنی”. و مقادیری نگاه شماتت گونه و ابراز تاسف که “بابا یه کم پول بیشتر خرج میکردی” نهایتاً به صحه‌گذاری حضور یک دستگاه آسانسور هیدرولیک در محل مذکور بسنده کرده. و بدون بررسی جزییات فنی و اجرایی آسانسور هیدرولیک مزبور، با ذکر ” اینا که استانداردشون اجباری نیست” و البته اندکی توکل گواهینامه صادر میشد. البته گواهینامه استاندارد نبود، صرفاً بر هیدرولیک بودن آسانسور و عدم شمول استاندارد اجباری دلالت داشت!
اما خوب اوضاع که همیشه یه جور نمیمونه، بالاخره (حتی اگه ۱۵ سال هم بگذره) اجراش الزامی میشه و دوران “ولش کن این که هیدرولیکه” تموم میشه…
به این بهونه میخوایم آسانسور هیدرولیک رو بهتر معرفی کنیم، بگیم چجوری کار میکنه، مخترعش کی بوده، مزایا و معایبش چیه و از این حرفا.
مزایای آسانسور هیدرولیک
آسانسور هیدرولیک مزایای زیادی داره که برخی رو در زیر بهش اشاره می‌کنیم:
- نیازی به بسترسازی نیست. سیلندری که کابین آسانسور را بالا می‌برد روی زمین تثبیت می‌شود (البته برای آسانسورهای چاهک‌دار)
- معمولا از آسانسورهای کششی ارزان‌تر هستند.
- اگر آسانسور سقوط کند، فشار روغن باعث می‌شود که آسانسور با سرعت سقوط نکند. بنابراین تقریبا ایمن‌تر از آسانسورهای کششی هستند.
- قدرت بیشتری دارند (بیشتر برای آسانسورهای ماشین‌بر برای حمل یک تا دو تن استفاده می‌شوند).
- معمولا به فضای کمتری نیاز دارند (معمولاً یک فضای یک متر یا دو متری برای آنها کفایت می‌کند).
- این نوع آسانسور قابلیت نصب شیشه در سه وجه کابین را دارا می باشد.
- قطع برق باعث توقف آسانسور نمی شود.
- به دلیل حذف قاب وزنه، کابین فضای کمتری اشغال می کند.
- در این نوع آسانسور از نیروی جاذبه زمین برای پایین آمدن آسانسور استفاده می شود. به همین دلیل مصرف انرژی بسیار کم است و آسانسور با سرعت بیشتری پایین می آید.
- آسانسور هیدرولیکی دارای توان و نیروی بالا برنده قوی و راندمان مکانیکی عالی با هزینه کم می باشد.
- این آسانسور موثرترین وسیله برای حمل بارهای سنگین است.
از مزایای آسانسورهای هیدرولیکی خیلی میشه گفت، حالا سئوال اینه که اگه اینقد خوبه پس جرا بیشتر آسانسورهایی که تا حالا دیدیم.هیدرولیک نبوده؟؟؟ اگه اینجوریه چرا همه تولید کنندگان اسم و رسم‌دار فقط آسانسور هیدرولیک تولید نمیکنن؟ جواب اینه که همیشه یه جای کار می‌لنگه…
معایب آسانسور هیدرولیک
آسانسورهای هیدرولیکی قدیمی خطر نشتی روغن به محیط را دارند و ممکن است موجب آلودگی محیطی بشوند. به‌علاوه، سیستم‌های قدیمی‌تر آسانسورهای هیدرولیک معمولاً یک موتور خارج از تانکر دارند که موجب می‌شود.وقتی موتور کار می‌کند سروصدا ایجاد شود (این نوع پیکربندی در آسانسورهای هیدرولیکی که از میانه دهه ۱۹۹۰ نصب شده‌اند وجود دارند.و اکنون به این صورت نیستند.)
در سال ۲۰۰۷ Kone اعلام کرد که شرکتش ساخت و تولید آسانسورهای هیدرولیکی را به دلیل نگرانی‌های زیست‌محیطی متوقف کرده است،.بنابراین آنها را با آسانسورهای سازگار با محیط‌زیست MonoSpace و EcoSpace جایگزین کرد. از این‌رو، Kone اولین شرکتی است که فقط آسانسورهای کششی تولید می‌کند. برخی دیگر از تولیدکنندگان نیز به همین دلیل تولید آسانسورهای هیدرولیک را متوقف کرده‌اند.
در کل، معایب آسانسورهای هیدرولیکی را می‌توان این‌گونه خلاصه کرد:
- معمولاً برای ساختمان‌های ۵-۶ طبقه (حداکثر ۸ طبقه) قابل استفاده است؛
- سرعت این آسانسورها کمتر از آسانسورهای کششی است. یکی از محدودیت‌های آسانسورهای هیدرولیکی سرعت پایینشونه، به همین دلیل همواره برای سرعت‌های زیر ۱ متر بر ثانیه استفاده می‌شوند.
- قطعات این آسانسور معمولاً خارجی است و ساخت داخل نیستند (البه اخیراً ساخت داخل هم زیاد شده)، در نتیجه گران‌تر هستند؛
- به خاطر روغن و جک و سایر اجزای این نوع آسانسور، سرویس و نگهداری آن به تخصص بیشتری نیاز دارد و گران‌تر است؛
- به دلیل کم بودن تخصص سرویس و نگهداری آسانسورهای هیدرولیک، عمر مفید این آسانسور کمتر است؛
- چنانچه آسانسور هیدرولیک قدیمی باشد و در ابعاد بزرگ و در محیط‌های صنعتی‌تر به‌کار می‌روند در صورت نشتی روغن، خطرات زیست‌محیطی دارد.
- قدرت مورد نیاز برای موتور آسانسور هیدرولیکی بیشتر از آسانسورهای کششی است،.بنابراین برای انتقال برق به موتورخانه باید از کابل های برقی که متناسب با قدرت موتور است، استفاده شود. این امر مانع از افت ولتاژ برق می شود.
- انرژی پتانسیل آسانسورهای هیدرولیکی در هنگام پایین آمدن تبدیل به انرژی جنبشی شده و بخشی از آن به حرارت تبدیل می شود که این امر درجه حرارت روغن را بالا می برد.
- هزینه نصب و نگهداری یکی از مسائل قابل توجه در اغلب سیستم های هیدرولیکی است. در سیستم جک مدفون که نیازمند حفر چاله های عمیق است، سوراخ کردن زمین برای نصب آسانسور احتمال خطر برخورد با موانع زیر زمینی را در پی دارد و هزینه های جانبی بر عهده خریدار است.
